Kayıt Dışı İstihdam Nedir

Ä°ÅŸverenler, iÅŸçiler veya kendi hesabına çalışanlar özellikle vergi, sigorta primi vb. mali yükümlülüklerden kaçınmak, bürokratik iÅŸlemlerden kurtulmak amacıyla kayıt dışı ekonomik faaliyette bulunmakta ve elde ettikleri geliri kayıt dışında bırakmaktadırlar

Kayıt Dışı İstihdama Neden Olan Etkenler

1) Mali ve Ekonomik Nedenler
• Rekabet etmek için maliyetleri azaltma isteÄŸi,
• Esnek çalışma biçimleri,
• Enflasyon gibi ekonomi deÄŸiÅŸmeler,
• Gelir dağılımın adaletsiz olması,
• Ä°ÅŸsizlik,
• Küçük ve orta ölçekli iÅŸletmelerin genel ekonomi içerisindeki payının yüksek olması.
2. Hukuki Nedenler
• Yasaların basit ve açık olmaması,
• Çalışanların bu konudaki hak ve yükümlülüklerini bilmemesi,
• Cezaların caydırıcı olmaması.
3. Sosyal ve Kültürel Nedenler
• Ä°ÅŸgücünün eÄŸitim düzeyinin düÅŸüklüÄŸü,
• Ä°ÅŸsizlik korkusu,
• Sosyal güvenlik konusundaki bilinç yetersizliÄŸi.

Kayıt Dışı Çalışmanın ve Çalıştırmanın Olumsuz Sonuçları

1) Çalışanlar açısından

• KiÅŸilerin yeterli saÄŸlık yardımı alamamalarından dolayı hastalık vakalarının artması,
• Ä°ÅŸ kazası veya meslek hastalığı, analık durumlarında hak ve yardımlardan faydalanamamaları,
• Kısa vadede yeterli saÄŸlık yardımı alamamalarından dolayı hastalık vakalarının artış göstermesi ve uzun vadede de, daha doÄŸrusu, çalışamaz duruma gelindiÄŸinde emekli aylığı alınamadığından fakirliÄŸin ortaya çıkması,
• KiÅŸilerin uzun vadede emekli olamaması ve ölüm halinde eÅŸ ve çocuklara aylık baÄŸlanamamasıdır.
• Gelir dağılımında adaletsizlik ve sendikal haklarsan yoksun kalma.

2) Ä°ÅŸverenler açısından

• Özellikle firmalar açısından primi ödeyenlerle ödemeyenler arasında haksız rekabete neden olması.

3) Devlet açısından

• Her ÅŸeyden önce Devletin prim kaybına neden olması,
• Sosyal güvenlik açıklarını artırması,
• Sosyal güvenlik açıklarını kapatmak için bütçeden transfer yapılması ve bütçe açıklarını artırması,
• Gelecek nesillerin sosyal güvenlik sisteminden kaynaklanan yükleri taşımak zorunda kalmaları ve sistemden yeterli düzeyde faydalanamamaları,
• Gelir dağılımında adaletsizlikler,
• Toplumun ahlaki dejenerasyonuna sebep olmasıdır

Çalışanlara SaÄŸlanan Haklar

Sosyal güvenlik sistemimizde 3 ana sigorta olup, çalışanlara;

• Kısa vadeli sigorta kolundan, iÅŸ kazası ve meslek hastalığı ile hastalık ve analık hallerinde iÅŸ göremezlik geliri baÄŸlanması, geçici iÅŸ göremezlik ödeneÄŸi, doÄŸum yardımı verilmesi,
• Uzun vadeli sigorta kolundan yaÅŸlılık, malullük ve ölüm aylığı baÄŸlanması,
• Genel saÄŸlık sigortasından saÄŸlık yardımları, saÄŸlanmaktadır.

Kayıt Dışı / Sigortasız Çalıştırıldığını ÖÄŸrenme Yolları

Sigorta primlerinin iÅŸveren tarafından bildirilip bildirilmediÄŸini veya hangi kazanç seviyesinden bildirildiÄŸi 7 gün 24 saat, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Ä°letiÅŸim Merkezi “ALO 170” aranarak öÄŸrenilebilir.

Kaynak: Sosyal Güvenlik Kurumu
www.sgk.gov.tr